Gırtlak Kanseri Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Gırtlak kanseri (larinks kanseri), solunum yolunun bir parçası olan ve ses tellerini barındıran gırtlak (larinks) bölgesinde gelişen kötü huylu tümörlerle karakterize ciddi bir hastalıktır. Özellikle sigara ve alkol kullanımı, bu kanser türünün en önemli risk faktörlerindendir. Erkeklerde daha sık görülen gırtlak kanseri, erken evrelerde ses kısıklığı, yutma güçlüğü ve boğaz ağrısı gibi belirtilerle kendini gösterebilir.

Erken tanı sayesinde tedavi başarısı yüksek olan bu hastalıkta, tedavi seçenekleri tümörün yerine, evresine ve hastanın genel sağlık durumuna göre şekillenir. Cerrahi müdahale, radyoterapi ve kemoterapi, en yaygın kullanılan tedavi yöntemleridir. Bu yazımızda gırtlak kanserinin ne olduğu, en sık görülen belirtileri ve güncel tedavi yöntemleri hakkında bilmeniz gereken tüm detaylara yer vereceğiz.

İÇİNDEKİLER

• Gırtlak (larinks) kanseri tam olarak nedir?
• Gırtlak kanserine ne sebep olur?
• Sigara ve alkolün gırtlak kanserindeki rolü nedir?
• Gırtlak kanseri nasıl teşhis edilir?
• Gırtlak kanseri tedavisinde hangi yöntemler uygulanır?
• Gırtlak kanseri hakkında en çok merak edilen sorular

Gırtlak (larinks) kanseri tam olarak nedir?

Gırtlak kanseri, solunum sistemimizin bir parçası olan larinks (gırtlak) bölgesinde gelişen kötü huylu tümörlerdir. Larinks, boğazımızda yer alan ve ses tellerini barındıran organdır. Bu nedenle gırtlak kanseri, ses telleri, gırtlak kapağı (epiglot) veya gırtlağın diğer bölgelerinde başlayabilir.

Gırtlak kanseri, hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla başlar ve çevredeki dokulara ya da vücudun diğer bölgelerine yayılabilir (metastaz).

Gırtlağın Anatomik Bölgeleri ve Kanser Türleri:

Gırtlak 3 ana bölgeden oluşur ve kanser bu bölgelerden herhangi birinde başlayabilir:

1. Supraglottis (üst bölüm): Ses tellerinin üst kısmı (gırtlak kapağı dahil).
2. Glottis (orta bölüm): Ses telleri bölgesi. En sık tümör gelişen bölgedir.
3. Subglottis (alt bölüm): Ses tellerinin altındaki alan, nefes borusuna kadar uzanır.

Histolojik (Hücre Tipine Göre) Türleri:

• Skuamöz hücreli karsinom: Gırtlak kanserlerinin %95’ini oluşturur. Gırtlak mukozasını döşeyen yassı epitel hücrelerinden köken alır.
• Adenokarsinom: Nadir görülür. Gırtlağın bez hücrelerinden kaynaklanır.
• Lenfoma, sarkom gibi diğer nadir tümörler de gırtlakta oluşabilir.

Gırtlak kanserine ne sebep olur?

Gırtlak (larinks) kanseri, gırtlak dokusunu oluşturan hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalması sonucu ortaya çıkar. Bu hücrelerdeki DNA hasarı, hücrelerin normalden farklı davranmasına ve tümör oluşturmasına neden olur. Bu hasara yol açan başlıca risk faktörleri şunlardır:

1. Sigara ve Tütün Ürünleri Kullanımı

• En önemli risk faktörüdür.
• Sigara, puro, nargile, pipo ve tütün çiğneme gibi tüm tütün ürünleri, gırtlak mukozasına zarar vererek kanser gelişimini tetikler.
• Tütün kullanımı ile gırtlak kanseri arasında doğrudan bir ilişki bulunur; risk, kullanım süresi ve miktarıyla artar.

2. Alkol Tüketimi

• Aşırı alkol tüketimi, özellikle sigara ile birlikte kullanıldığında gırtlak kanseri riskini kat kat artırır.
• Alkol, gırtlak mukozasını tahriş eder ve kanserojen maddelerin emilimini kolaylaştırır.

3. HPV (Human Papilloma Virüsü) Enfeksiyonu

• Bazı yüksek riskli HPV tipleri (özellikle tip 16 ve 18), gırtlak bölgesinde kanser oluşumuna katkıda bulunabilir.
• HPV enfeksiyonu oral seks yoluyla bulaşabilir.

4. Uzun Süreli Ses Teli Tahrişi

Profesyonel ses kullanımı (öğretmenler, şarkıcılar, spikerler gibi), ses tellerini sürekli zorlamak.

Reflü hastalığı (gastroözofageal reflü) nedeniyle mide asidinin gırtlağa kadar çıkması, mukozayı tahriş ederek riski artırabilir.

5. Kimyasal Maddelere Maruz Kalma

Asbest, boya dumanları, metal tozları, kömür tozu, benzen gibi zararlı maddelerle uzun süreli temas, gırtlak kanseri riskini artırabilir.

Özellikle endüstriyel iş kollarında çalışanlar daha fazla risk altındadır.

6. Yaş ve Cinsiyet

Genellikle 50 yaş ve üzeri erkeklerde daha sık görülür.

Erkeklerde kadınlara göre risk daha yüksektir, ancak kadınlarda sigara kullanımı arttıkça bu oran değişmektedir.

7. Zayıf Bağışıklık Sistemi

Bağışıklık sistemi zayıf bireylerde (HIV/AIDS hastaları, organ nakli yapılanlar) kanser gelişme riski artabilir.

Sigara ve alkolün gırtlak kanserindeki rolü nedir?

Sigara ve alkol, gırtlak kanserinin en önemli risk faktörleri arasındadır. Bu iki alışkanlık, birlikte kullanıldığında gırtlak kanseri riskini çarpan etkisiyle artırır. Çünkü hem sigara hem de alkol, gırtlak mukozasında hücre hasarına yol açar ve kanser gelişimini tetikleyen zararlı süreçleri başlatır.

1. Sigaranın Gırtlak Kanserine Etkisi:

• Tütün dumanındaki 70’ten fazla kimyasal madde, DNA hasarına yol açabilecek kanserojen maddeler içerir.
• Sigara dumanı, gırtlak mukozasını tahriş ederek hücrelerin yapısını bozar.
• Uzun süreli ve yoğun sigara kullanımı, hücrelerin kansere dönüşme olasılığını artırır.
• Sigara içen bir kişinin gırtlak kanserine yakalanma riski, içmeyenlere göre 10-15 kat daha fazladır.
• Pasif içicilik (sigara dumanına maruz kalma) da bu riski artırabilir.

2. Alkolün Gırtlak Kanserine Etkisi:

• Alkol, gırtlak mukozasında tahriş ve iltihaplanma yapar.
• Alkol, mukozayı zayıflatarak kanserojen maddelerin emilimini kolaylaştırır.
• Özellikle aşırı ve uzun süreli alkol tüketimi, tek başına bile gırtlak kanseri riskini artırır.

3. Sigara ve Alkolün Birlikte Kullanılması:

• Sigara + alkol birlikte kullanıldığında, her iki maddenin zararlı etkileri birbirini güçlendirir.
• Bu kombinasyon, gırtlak kanseri riskini 30-40 kat artırabilir.
• Alkol, sigara dumanındaki kanserojenlerin mukozadan geçişini kolaylaştırırken; sigara ise mukozadaki hücreleri daha savunmasız hale getirir.

Neden Bu Kadar Etkililer?

• Gırtlak, solunum ve yutkunma yollarının tam kesişim noktasında olduğu için hem sigara dumanına hem de alkole doğrudan maruz kalır.
• Bu bölgedeki hücreler, toksik maddelere sürekli temas ederek hasar görür ve DNA yapıları bozulur.
• Hücrelerdeki bu hasar zamanla birikerek kontrolsüz hücre çoğalması (tümörleşme) sürecini başlatabilir.

Korunmak İçin:

• Sigara ve alkolü tamamen bırakmak, gırtlak kanseri riskini büyük ölçüde azaltır.
• Bırakıldıktan 5-10 yıl sonra risk önemli ölçüde azalır, ancak tam olarak sıfırlanmaz.
• Bu nedenle, erken bırakmak en etkili koruma yoludur.

Gırtlak kanseri nasıl teşhis edilir?

Gırtlak kanseri teşhisi, öncelikle hastanın belirtilerinin değerlendirilmesi ve ardından yapılan fiziksel muayene ile başlar. Gerekli durumlarda çeşitli endoskopik incelemeler, görüntüleme yöntemleri ve biyopsi ile kesin tanıya ulaşılır.

1. Hastalık Öyküsü ve Fiziksel Muayene

• İlk adım, hastanın şikayetlerinin dinlenmesi (ses kısıklığı, yutma güçlüğü, boğaz ağrısı, nefes darlığı gibi).
• Hekim, boyun bölgesinde elle muayene yaparak lenf bezi büyümeleri veya kitle varlığını kontrol eder.

2. Endoskopik İnceleme (Larinks Muayenesi)

Laringoskopi:

Gırtlak (larinks) içini doğrudan görüntülemek için kullanılan yöntemdir.

İki türü vardır:

• Dolaylı laringoskopi: Küçük bir ayna kullanılarak ağız yoluyla yapılır.
• Direkt (fiberoptik) laringoskopi: Ucunda kamera bulunan ince bir tüp (endoskop) ile burundan veya ağızdan girilerek yapılır. Daha ayrıntılı görüntü sağlar.

 Neden Önemlidir?

Gırtlak bölgesindeki şüpheli kitleler, yaralar, nodüller veya anormal oluşumlar doğrudan görülür.

Gerekirse biyopsi (doku örneği alma) işlemi de bu sırada yapılır.

3. Biyopsi (Doku Örneği Alma)

• Kesin tanı biyopsi ile konur.
• Şüpheli kitleden alınan doku, laboratuvarda patolojik incelemeye gönderilir.
• Hücrelerin kanserli olup olmadığı, hangi tür kanser olduğu (örneğin skuamöz hücreli karsinom) bu incelemeyle belirlenir.

4. Görüntüleme Yöntemleri

Teşhisten sonra kanserin yayılımını (evresini) değerlendirmek için kullanılır:

BT (Bilgisayarlı Tomografi):

• Gırtlak ve çevresindeki dokuların detaylı görüntüsünü sağlar.
• Tümörün büyüklüğü ve yayılımı belirlenir.

MR (Manyetik Rezonans):

• Yumuşak dokuların daha ayrıntılı değerlendirilmesi için tercih edilir.

PET-CT (Pozitron Emisyon Tomografisi):

• Kanserin başka organlara yayılıp yayılmadığını (metastaz) göstermek için kullanılır.

5. Boyun Ultrasonu

Lenf bezlerinde büyüme olup olmadığını saptamak için kullanılır.

Gırtlak kanseri tedavisinde hangi yöntemler uygulanır?

Gırtlak kanseri tedavisi, tümörün evresine (yayılım durumuna), yerleşim yerine, hastanın genel sağlık durumuna ve ses korunma ihtiyacına göre planlanır. Tedavide cerrahi, radyoterapi ve kemoterapi gibi yöntemler tek başına veya kombine olarak uygulanabilir.

1. Cerrahi Tedavi

▪ Endoskopik Cerrahi (Lazer Cerrahisi)

• Erken evre gırtlak kanserlerinde kullanılır.
• Özel lazer cihazlarıyla, ağız yolundan girilerek tümör dokusu çıkarılır.
• Sesin korunma ihtimali yüksektir.

▪ Parsiyel Larenjektomi (Kısmi Gırtlak Alınması)

• Tümörün bulunduğu gırtlağın bir kısmı çıkarılır.
• Kalan gırtlak dokusu sayesinde konuşma ve nefes alma işlevi korunabilir.

▪ Total Larenjektomi (Tam Gırtlak Alınması)

• Gırtlağın tamamı çıkarılır.
• Nefes alma, boyun bölgesinde oluşturulan stoma (delik) ile sağlanır.
• Ses telleri çıkarıldığı için ses kaybı olur. Ancak hastalara ses protezi, elektrolarinks cihazı veya yeni ses teknikleri öğretilir.

2. Radyoterapi (Işın Tedavisi)

• X-ışınları kullanılarak kanser hücreleri hedeflenir ve yok edilir.
• Erken evrelerde tek başına yeterli olabilir.
• İleri evrelerde, cerrahi veya kemoterapi ile kombine edilir.
• Yan etkileri arasında boğaz kuruluğu, yutma güçlüğü ve ses değişiklikleri olabilir.

3. Kemoterapi (İlaçla Kanser Tedavisi)

• Kanser hücrelerini öldüren ilaçlar damar yoluyla verilir.
• İleri evrelerde, genellikle radyoterapi ile birlikte (kemosensitizasyon) uygulanır.
• Metastaz yapmış vakalarda palyatif (destekleyici) amaçla kullanılabilir.
• Yan etkiler arasında bulantı, halsizlik, saç dökülmesi gibi klasik kemoterapi bulguları görülebilir.

4. Hedefe Yönelik Tedavi ve İmmünoterapi

• (İleri aşamalarda veya diğer tedavilere yanıt vermeyen durumlarda)
• Kanser hücrelerinin büyümesini durdurmaya veya bağışıklık sistemini güçlendirmeye yönelik tedavilerdir.
• İmmünoterapi, bağışıklık sistemini uyararak kanserle savaşmasını sağlar.
• Örnek ilaçlar: Cetuximab (hedefe yönelik), nivolumab (immünoterapi)

Tedavi Seçimi Nasıl Yapılır?

Tedavi planı;

• Tümörün yeri ve evresi
• Hastanın genel sağlık durumu
• Hastanın sesini koruma isteği
• Yayılma (metastaz) durumu
  gibi kriterlere göre multidisipliner bir ekip tarafından belirlenir.

Gırtlak kanseri hakkında en çok merak edilen sorular

1. Gırtlak kanseri nedir?

Gırtlak kanseri, larinks (gırtlak) bölgesinde yer alan hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıyla oluşan kötü huylu tümörlerdir. Genellikle ses telleri ve çevresindeki dokularda başlar.

2. Gırtlak kanserinin en büyük nedeni nedir?

En önemli neden sigara kullanımıdır. Sigara ve alkol birlikte kullanıldığında risk 30-40 kat artar. HPV enfeksiyonu da diğer bir risk faktörüdür.

3. Gırtlak kanseri bulaşıcı mıdır?

Hayır, gırtlak kanseri bulaşıcı değildir. Ancak HPV (Human Papilloma Virüsü), cinsel yolla bulaşabilen bir virüstür ve bazı gırtlak kanserlerine yol açabilir.

4. Gırtlak kanseri belirtileri nelerdir?

• Uzun süren ses kısıklığı (özellikle 2 haftadan uzun)
• Boğaz ağrısı, yutma güçlüğü
• Kulak ağrısı (yayılan ağrı)
• Nefes darlığı veya hırıltılı solunum
• Boyunda şişlik (lenf bezi büyümesi)

5. Gırtlak kanseri nasıl teşhis edilir?

• Laringoskopi (gırtlak bölgesinin endoskopla incelenmesi)
• Biyopsi (şüpheli dokudan örnek alınması)
• BT, MR, PET-CT gibi görüntüleme yöntemleriyle yayılımın (evreleme) değerlendirilmesi

6. Gırtlak kanseri tedavisinde ses kaybı olur mu?

• Erken evrede tedavi edilirse ses korunabilir.
• İleri evrede total larenjektomi (gırtlağın tamamen alınması) yapılırsa ses telleri çıkarıldığı için doğal ses kaybı olur.
• Ancak ses protezi, elektrolarinks cihazı veya yeni ses teknikleri ile konuşma sağlanabilir.

7. Gırtlak kanseri tedavisi ne kadar sürer?

• Tedavi süresi, tümörün evresine ve seçilen tedavi yöntemine göre değişir:
• Radyoterapi: 6-8 hafta sürebilir.
• Cerrahi sonrası iyileşme süreci ve kemoterapi birkaç ay sürebilir.
• Takipler uzun süre devam eder.

8. Gırtlak kanseri tekrarlar mı?

Evet, özellikle sigara ve alkol alışkanlığı devam ederse tekrarlama riski vardır. Bu yüzden tedavi sonrası düzenli kontroller çok önemlidir.

9. Gırtlak kanseri ölümcül müdür?

Erken teşhis edilirse başarı oranı yüksektir ve hastalar normal yaşamlarına dönebilir. Ancak ilerlemiş evrelerde, kanserin yayılma durumuna göre yaşam süresi etkilenebilir.

10. Gırtlak kanserinden korunmak için ne yapılabilir?

• Sigara ve alkolü bırakmak
• HPV enfeksiyonundan korunmak (HPV aşısı ile)
• Reflü hastalığı gibi ses tellerini tahriş eden durumları tedavi ettirmek
• Ses sağlığına dikkat etmek, ses tellerini zorlamamak

11. Kimler gırtlak kanseri riski altındadır?

• 50 yaş üstü erkekler (özellikle sigara ve alkol kullananlar)
• Kimyasal maddelere maruz kalan işçiler
• HPV taşıyıcıları
• Uzun süreli reflü hastalığı olanlar

Yasal Uyarı:

Bu içerik yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Bu yazı, Gırtlak Kanseri hakkında genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. İçeriğimizde yer alan bilgiler tıbbi bir teşhis, tedavi veya uzman görüşü yerine geçmez. Sağlık durumunuzla ilgili en doğru ve güncel bilgiyi almak için mutlaka bir doktora danışmalısınız. Yanlış anlaşılmalardan doğabilecek herhangi bir sorumluluk tarafımıza ait değildir.